Tags

,

Stelling: ‘Oók besmet’ vanwege voorgaande kabinetten die werden bepaald door het nog steeds dominante economisch-liberalisme – in de volksmond: neoliberalisme – dat alleen eenzijdig kan denken en dus zwabberend en pragmatisch, mede ingegeven door het poldermodel en een zwaar gefragmenteerd politiek en sociaal bestel. Dat daarom volkomen failliet kan worden verklaard. Het is daarom niet voor niets dat klassiek-liberale mastodonten als Hans Hoogervorst en Halbe Zijlstra Hoogervorst, zich aansloten bij een ‘nieuw-rechts’ blok van PVV en BBB en mogelijk NSC. Daarom is het nu het beste om niet direct af te koersen op een nieuw en volwaardig kabinet maar dat de oude oppositie nu de kans krijgt om te bewijzen wat ze waard zijn, en tot een volwaardig regeerakkoord te komen; althans op binnenlands terrein. Er zal een ‘soort’ zakenkabinet moeten komen om alle geopolitieke vraagstukken die om besluiten vragen te ‘beheren’ door bestaand beleid in de koker van toekomstig beleid planmatig verder uit te werken. Dit aangezien de ambtelijke wereld ook moet gaan wennen aan grootschalige herziening via de nieuwe bestuurscultuur. De richting op meso- en macro-geopolitiek niveau wordt hieronder duidelijk uiteengezet door de journalist-analyticus Popa. Geniet van die mooie tekst!

Wanhoop niet, maak het niet te groot: deze uitslag biedt óók hoop (Stefan Popa, Opinie & Debat/de Volkskrant, 27-11-23)

PVV aan de macht

De frustratie onder veel kiezers over de overwinning van Geert Wilders is groot. Maar, stelt Stefan Popa, we mogen de winnaar van deze verkiezingen nooit verliezen. Want alleen dan is Nederland écht voorgoed veranderd.

Geert Wilders is de grootste. Zelfs de peilingen kregen geen grip op de PVV-leider. Voor veel Nederlanders is dit een overwinning die eindelijk recht doet aan hun gevoel, nog meer mensen voelen zich verslagen, en voor iedereen is het een ongekende verrassing.

Zelfs Wilders kon de exitpolls nauwelijks geloven. Maar we moeten zijn klinkende overwinning niet groter maken dan hij al is. Met Geert Wilders heeft ook de democratie gewonnen. Zo simpel is het. Voor wanhoop en grote of zelfs dystopische woorden is geen plaats. Misschien is de uitslag zelfs een verholen win-win.

De Toeslagenaffaire, de gasboringen en herstelwerken in Groningen, de vrije val van het onderwijs, de woningcrisis en de aanstaande zorgcrisis: Nederlanders leerden de afgelopen jaren de meervoudsvorm crises. Zelfs de VVD vond Nederland niet langer een gaaf land.

Volgens een grote meerderheid van de stemmers is rechts niet de oorzaak, maar de oplossing. Goed, er is werk aan de winkel en Wilders krijgt de sleutel. Hij moet nu regeren (lees: polderen). Dit gaat zijn kiezers waarschijnlijk tegenvallen. De teleurstelling zal zo groot zijn dat de voorman van de eenmanspartij de volgende verkiezingen helemaal niet meer meedoet en van haarkleur verandert om van zijn verdiende vrijheid te genieten.

Er is nog een ander scenario. Niet alleen de verkiezingsuitslag verrast, maar ook Geert Wilders in zijn mogelijke rol als minister-president. Er zijn al veel analyses gepubliceerd en er zullen er nog veel meer volgen. Maar de belangrijkste oorzaak voor deze politieke aardverschuiving schuilt simpelweg in angst.

Door de allesverzengende angst loopt Den Haag vast. De regeringspartijen zijn keer op keer te bang geweest om moeilijke, belangrijke, échte besluiten te nemen – ook gij, D66, ook gij, PvdA. Dan krijg je Groningen. Dan krijg je een toeslagenaffaire. Dan krijg je een woning- en een zorgcrisis.

De overheid loopt vast en dus is er nood aan een onverschrokken premier. Nooit eerder werd er zo groots gewonnen door een eeuwige verliezer. Wilders is niet alleen een atypische leider met plannen die indruisen tegen grondwettelijke rechten. Hij is óók een man die moet onderduiken, omdat hij wordt bedreigd om diezelfde plannen. Wat je ook van zijn visie vindt: hij offert zijn leven daadwerkelijk op voor zijn Nederland. Dat is een moeilijke en pijnlijke keuze.

Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) hebben al aangegeven dat ze lenig genoeg zijn om over hun schaduw heen te springen. Ze hebben zin om Wilders’ ideeën af te zwakken en dat alleen al getuigt van moed. De VVD slaat naar eigen zeggen een ronde over – maar wil mogelijk gedogen.

Omtzigt en Van der Plas hebben in korte tijd succesvolle partijen opgebouwd en durven anders te denken; met het omverwerpen van de stroperige, dure en soms haast corrupte bestuurscultuur als beste voorbeeld. Er valt niets zinnigs te zeggen over de regeerkwaliteiten van Wilders, Omtzigt en Van der Plas, maar ze durven wél keuzes te maken.

Misschien zijn het deze eensgezinde conservatieven die onverhoopt de beste progressieve besluiten kunnen nemen. Weg met het veel te ingewikkelde toeslagenstelsel; belastingen die makkelijker worden gemaakt; een reset voor overheids-IT gebouwd met computertaal uit de jaren negentig; verduurzaming van sociale huurwoningen; overheidshervormingen om de bureaucratische druk te verminderen; herinrichten van de zorg en zorgmedewerkers beter betalen; praktijkonderwijs op één; het beschermen van persoonsdata naar Ests model; sterkere nadruk op transparantie van algoritmes en gebruikersdata die de macht van Big Tech verder beperken; afschaffen of hervormen van de Eerste Kamer.

Hoop eens mee. De grootste verliezer van deze verkiezingen lijkt het klimaat. Maar met een coalitie van PVV, NSC, BBB en gedoogpartner VVD wordt er wél ingezet op kernenergie. Flink ook. Doordat deze partijen voornamelijk oplossingen zoeken in klimaatinnovatie, zou het per ongeluk kunnen gebeuren dat Nederland alsnog in de voorhoede belandt. Nederland blijft een kaasland, maar dan dankzij precisiefermentatie.

Het kan. Het zou kunnen. Kan een populistische premier moeilijke maatregelen treffen? De tijd zal het leren. Als Wilders de tijd krijgt. Verre zielsverwant Thierry Baudet werd in campagnetijd met een paraplu en een bierflesje gemept – weliswaar geen aanslagen op zijn leven, maar schandalige aanslagen waren het. Wilders is al jarenlang een doelwit, en zeker nu. We mogen de winnaar van deze verkiezingen nooit verliezen. Alleen dan is Nederland écht voorgoed veranderd.

Valt er veel te vrezen? Zeker, maar maak het niet te groot. Voor de winnaars: er zal weinig veranderen. Voor de verliezers: er zal weinig veranderen. Laat niet de emotie regeren, maar Geert Wilders. Hoop is de enige emotie die hier helpt – zelfs nodeloze hoop.

[Stefan Popa is schrijver en journalist.]

https://krant.volkskrant.nl/titles/volkskrant/7929/publications/2038/pages/20/articles/1938678/20/1