Tags

Column Thijs Broer, Vrij Nederland, vrijdag 14 juni 24

Bij het vormen van het nieuwe kabinet is het kennelijk héél moeilijk nee zeggen tegen een beroep op het landsbelang, schrijft Thijs Broer, en verliezen principes het al snel van de ijdelheid.

*Klopt en nu is het moment aangebroken om een kabinet met een collectieve verzameling van populisten – ware enerzijds die volkomen menen dat zij gelijk hebben, en anderzijds veronderstelde ‘vechters’ die menen dat ondanks die valse vlag van rabiate rechts-‘idealisten’ tegenwicht vanuit het kabinet mogelijk zou zijn, maar zij vergissen zich kan nu al voorspeld worden. Hoezo? Omdat Rutte de historische gangmaker blijkt te zijn – zal de uitkomst van dit komende kabinet zijn, dat zijn verbale begaafdheid die maakte dat zijn manipulaties niet konden worden doorgeprikt, nu door Wilders vanuit de Kamer wordt voortgezet. De nieuwe oppositie zal ook machteloos moeten gaan toezien hoe Wilders’ bla bla en nogmaals bla niets anders is dan voortzetting van Ruttes toonzetting maar dan op z’n volks, terwijl de oppositie in de Kamer nu een soortgelijke strategie moet ontdekken hoe dat verbale tegengeweld dient te worden aangepakt, een heidense klus.

‘Toen uitgerekend topambtenaar Dick Schoof, oud-AIVD-directeur en voormalig Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid, een paar weken geleden beschikbaar bleek om premier te worden van het nieuwe kabinet, kon je het op je vingers natellen. Hiermee was een forse barrière geslecht voor andere aspirant-bewindslieden: als Dick premier zou worden, zou het allemaal wel meevallen met de gevreesde populistische bende. En ja hoor. De ene na de andere aspirant-bewindspersoon kwam de afgelopen dagen uit de hoge hoed.

Eppo Bruins bijvoorbeeld, de man die ooit zijn lidmaatschap van het CDA opzegde vanwege de samenwerking van die partij met de PVV en als Kamerlid voor de ChristenUnie de afschaffing van de dividendbelasting aan het begin van Rutte III nog ‘een hele meloen om te slikken’ noemde, vindt het nu opeens geen enkel probleem meer medeverantwoordelijk te worden voor het ‘strengste migratiebeleid ooit’: precies waar zijn eigen partij zich vorig jaar nog zó principieel tegen verzette dat het kabinet voortijdig ten val kwam. Nu Eppo Bruins minister van Onderwijs mag worden, horen we hem niet meer over meloenen.

* Eppo Bruins komt zichzelf nog zeker tegen. En dat gebeurt met alle bewindslieden die menen het juiste geluid van tegenwicht te kunnen laten horen. Maar niemand is verbaal opgewassen tegen populistische kanonnades.

‘Nog zo één: Judith Uitermark, de voormalige rechter die afgelopen jaar binnen de NSC-fractie nog bekend stond als één van de meest principiële tegenstanders van samenwerking met de PVV, heeft zich kennelijk over haar bezwaren heen gezet nu de zorgen over de rechtsstaat tijdens de formatie zijn bezworen op een A4’tje en ze minister van Binnenlandse Zaken kan worden – net als haar fractiegenoten Eddy van Heijum, beoogd vicepremier en minister van Sociale Zaken, en Caspar Veldkamp, de oud-diplomaat die straks zijn intrek mag nemen op Buitenlandse Zaken. Enige maanden geleden was de inzet van de gehele NSC-fractie nog een extraparlementair kabinet ‘op zo groot mogelijke afstand van de Kamer’. Hou dat maar eens vol als je er zelf als Kamerlid in plaatsneemt.

*Ook Judith Uitermark zal gaan ontdekken hoe moeilijk die huidige politieke praktijk niet meet gezond verstand te bestrijden valt. Politiek is het meest vreemde vakgebied geworden in onze eigen beschavingscultuur van ‘de grote bek’, die niet te bestrijden valt dan alleen met nieuwe verkiezingen die snel zullen gaan komen omdat dit doodgeboren kind van Schoof volkomen de mist ingaat. Dat zal het electoraat zijn knopen gaan tellen en weten dat zij maar één rechtmatig antwoord bestaat en dat is ‘bewust blanco stemmen’ als proteststem. Het liefst oproepen tot meer dan 50% blancostemmen zodat het huidige bestel per definitie dient te worden vervangen.

‘Bij het vormen van het nieuwe kabinet is het kennelijk héél moeilijk nee zeggen tegen een beroep op het landsbelang, en verliezen principes het al snel van de ijdelheid.

Ook van Sophie Hermans, voormalig politiek assistent van Mark Rutte, Kamerlid voor de VVD sinds 2017 en kortstondig fractievoorzitter, kon je je tot voor kort niet voorstellen dat ze ooit in een kabinet met de PVV zou plaatsnemen. Nog geen twee jaar geleden was het Geert Wilders die haar in de Kamer aan het huilen bracht door haar weg te zetten als ‘assistent-tassendrager’ van Rutte – de man die na zijn mislukte eerste kabinet met gedoogsteun van Wilders samenwerking met de PVV consequent buiten de deur had gehouden. Maar ja, de politieke situatie is veranderd: ook de eeuwig wendbare Rutte zelf zegt nu groot vertrouwen te hebben in de nieuwe coalitie – net als zijn voormalige tassendrager dus.

*Ter verdediging van Sophie Hermans kan nog worden vastgesteld dat tegenover dit aperte onethische gedrag van Wilders en dus onmenselijke stem geen kruid opgewassen is en dus alleen verbijstering dat deze barbaar het spreken niet wordt belet. Dat is de les achteraf en nu krijgt zonder enige twijfel de huidige Kamervoorzitter Martin Bosma nu zelf ook mee te maken gaan krijgen omdat de nieuwe oppositie geen aandere taak krijgt om gorilla Wilders schaakmat te zetten.

‘De grootste verrassing is misschien nog wel David van Weel, tot op heden assistent-secretaris-generaal bij de NAVO en voormalig raadsadviseur van genoemde Mark Rutte, die op zijn beurt naar alle waarschijnlijkheid zelf weldra naar het NAVO-hoofdkwartier verhuist: met David van Weel als minister van Buitenlandse Zaken en huidig VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans op Defensie heeft Rutte er een paar korte lijntjes met het kabinet bij. Het zou dan ook niemand verbazen als er de afgelopen dagen een paar telefoontjes met de oude Nokia zijn gepleegd met de aspirant-bewindslieden van de VVD.

*Het kan dus niet anders dan dat iedere nieuwe bewindspersoon binnen de kortste keren zijn bekomst krijgt van zijn toetreding tot dit kabinet. Tenzij zij stuk voor stuk uit puur lijfsbehoud in dat spoel van Wilders moeten gaan meedraaien. In de fuik gelokt en probeer je daar maar eens uit te bevrijden.

‘En zo staat dit gezelschap straks op het bordes met Mona Keijzer, beoogd minister van Volkshuisvesting voor de BBB, die tijdens de coronacrisis tot opluchting van vrijwel de gehele ministersploeg uit het kabinet en uit het CDA werd gegooid, maar vervolgens weer opdook als ‘premierskandidaat’ van Caroline van der Plas, en tijdens de formatie weinig anders gedaan schijnt te hebben dan hameren op een kabinetspost voor: zichzelf.

En met de politieke avonturier en voormalige hotelmanager Dirk Beljaarts, die als directeur van Koninklijke Horeca Nederland in coronatijd ten strijde trok tegen de ‘symboolpolitiek’ van de overheid en het een goed idee vond dat Nederland een apart ministerie van Horeca, Reissector en Evenementenbranche zou krijgen met hemzelf aan het hoofd. Nu mag hij als minister van Economische Zaken voor de PVV zonder enige politieke of bestuurlijke ervaring gaan bewijzen dat hij het departement niet louter ziet als vehikel voor de belangen van zijn bevriende horecabazen.

En niet te vergeten met PVV-parlementariër Marjolein Faber, die door Wilders naar voren werd geschoven als minister van Asiel en Migratie nadat Gidi Markuszower niet door de veiligheidscheck was gekomen, naar alle waarschijnlijkheid vanwege banden met de Mossad, waarvoor de AIVD al waarschuwde toen Madkuszower voor het eerst op de kieslijst verscheen. Faber werd niet alleen bekend door haar ijzerenheinige gehamer op de gevaren van migratie in de senaat en de tirade waarin ze stelde dat Mark Rutte en Dilan Yeşilgöz tot de ‘vijfde colonne’ zouden behoren, maar ook door nepnieuws dat ze ooit via Twitter verspreidde over de dader van een steekpartij in Groningen die een ‘Noordafrikaans uiterlijk’ zou hebben, waarna bleek dat de dader gewoon een verwarde man was, en Faber weigerde haar bericht te verwijderen: ‘Mijn tweet klopt!’

Het zullen je collega’s maar zijn in de ministerraad.

*Inderdaad! Je krijgt er alleen nachtmerries van.

‘Bij het vormen van het nieuwe kabinet is het kennelijk héél moeilijk nee zeggen tegen een beroep op het landsbelang, en verliezen principes het al snel van de ijdelheid.

*Dit laatste is een waardige afsluiting van de VN-redacteur, maar hij vergeet dat dit een IJzeren Wet is in de politiek, gemunt door socioloog en bestuurskundige avant la lettre  Michels vanwege alle verzamelde ego’s onder die vlag.[i]

https://www.vn.nl/nieuwe-kabinet-principes-ijdelheid/

[i] https://nl.wikipedia.org/wiki/IJzeren_wet_van_de_oligarchie