Goldman Sachs stopt met beleggingsfonds voor Bric-landen (redacteur, Beurspro, Katern Ondernemen/fd, 10 november)
# Het is een illustratie van de malaise op de opkomende markten. Goldman Sachs stopt met zijn beleggingsfonds voor de zogeheten Bric-landen. Toenmalige hoofdeconoom Jim O’Neill van de Amerikaanse zakenbank bedacht in 2001 de term ‘Bric’. Brazilië, Rusland, India en China zouden de nieuwe voortrekkers worden in de wereldeconomie. De afkorting werd een begrip. Maar na enkele jaren van tegenslag heeft Goldman Sachs onlangs zijn eigen Bricfonds samengevoegd met een breder beleggingsfonds voor opkomende markten.
Geen wereldeconomische orde van drie snelheden meer – hoogindustrieel, nieuwe opkomende industrieën, en laagindustrieel – maar een tweesnelheden model van de hoogwaardige tegenover de laagwaardige economieën ter wereld. Een blijvende ongelijkheid aangezien de inhaalslag van de Brics – ook Zuid-Afrika laat het afweten – ten opzichte van de oude industriële wereld, teleurstellend verloopt. Dat is dus een veeg teken, aangezien de groeiende welvaart in het Westen niet gecompenseerd wordt door zelfs tragere groei van opkomende werelden. En dat schept (rechts)ongelijkheid.
# Dat meldt Bloomberg op basis van een melding van de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC over de beleggingsfondsen van Goldman Sachs. De Brics liggen uit de gratie. Brazilië en Rusland zijn in een recessie beland, de economie van China vertraagt; alleen de groei van India blijft redelijk op peil.
Je ligt in deze wereld dus al uit de gratie als de eigen groei van het Westen niet kan worden gestimuleerd door de nieuw opkomende industriële machtsblokken, waardoor – zo luidt de impliciete veronderstelling en het angstvisioen – dat de Westerse welvaart gaat wankelen door gebrek aan afzetmogelijkheden.
# Bovendien werd er geld onttrokken aan het Bricfonds van Goldman. De vermogensbeheertak van die zakenbank verwacht ‘geen duidelijke toestroom van het vermogen in de nabije toekomst’, staat in het bericht van de SEC. Sinds de piek van 2010 is het vermogen van Goldmans Bricfonds met 88% gedaald, meldt Bloomberg.
Deze daling van 88% zegt alles…
# Het is saillant dat juist de bedenker en naamgever van het concept Brics besluit om zijn fonds terug te trekken. De voorbije veertien jaar heeft Goldman Sachs veel navolging gekregen. Allianz, Candriam, HSBC: er is een waaier aan banken en vermogensbeheerders die ook Bricfondsen hebben opgetuigd.
Zoals hier staat te lezen kan heeft het door Goldman Sachs gemunte begrip Bric veel navolging gekregen, maar die navolging blijkt nu aan spiegelbeeldige optie te bezitten: Goldman Sachs als een soort van Marshallhulp, door middel van gerichte investeringen een flinke afzetmarkt te organiseren bij de meest kansrijke nieuwe opkomende economieën, en anderzijds een soort ontwikkelingswerkachtig fonds, dat direct wordt gestopt als er een bodemloze put blijkt te bestaan. Dat laatste lijkt nu het geval te zijn. en er wordt dus niet gekeken naar de oorzaken van dit verschijnsel, te weten dat de opkomende en de laagwaardige industriële blokken kansloos zijn tegen het geweld van de bestaande hoogwaardige blokken, waar niet tegen op te concurreren valt.
# Daarnaast werd er gezocht naar de volgende Brics: de ‘Next11’ (waaronder Bangladesh, Iran en Pakistan) werd genoemd, net als CIVETS (Colombia, Indonesië, Vietnam, Egypte, Turkije en Zuid-Afrika) als nieuwe landen waarvan de economie uitbundig zou groeien. Maar geen van die afkortingen beklijfde zoals de Brics, dat een geaccepteerde term werd in de financiële wereld.
# In 2001 was de overeenkomst tussen Brazilië, Rusland, India en China dat deze vier landen zich min of meer in dezelfde ontwikkelingsfase bevonden. Het zijn grote landen met een grote binnenlandse markt. Economen voorspelden toen een forse economische groei voor de vier. Die prognose kwam uit. In een decennium verdubbelde het aandeel van deze vier landen in de wereldeconomie, van 10% tot ruimschoots 20%.
# Toch is het concept Brics ook altijd enigszins controversieel geweest. Weliswaar groeiden de economieën, er was nauwelijks samenhang, zoals de afkorting wel suggereerde. Brazilië en India behoren beiden tot de Brics, maar zijn als land nagenoeg onvergelijkbaar.
# Voor één persoon voelt het verdwijnen van het Bricfonds van Goldman wellicht als persoonlijke triomf. ‘Het Bric-concept blijkt te zijn gemaakt van zand’, schreef Albert Edwards van Société Générale vier jaar geleden. ‘Maar als beleggers eenmaal een idee in hun hoofd hebben, zijn ze daar moeilijk van af te brengen.’
# Er bestaat geen correlatie tussen economische groei en een goed rendement op de beurs, stelde Edwards daarbij. Tussen 1993 en eind 2011, bedroeg de gemiddelde nominale groei van het Chinese bruto binnenlands product 15,6%. Het rendement op de beurs was -3,3%. ‘Toch blijven beleggers geloven in de Bric-fantasie’, schreef Edwards. ‘Maar net als veel andere fantasieën zal deze ook eindigen in een grote teleurstelling.’
Tenzij er aan ander concept van ontwikkeling zal worden bedacht, waarbij gedacht moet worden aan een verplicht convergerend groeiproces van de laagwaardige regio’s in de wereld, zodat uiteindelijk de economieën naar elkaar toegroeien en gelijkwaardig worden. Maar het probleem van dat concept is dat de grootindustriëlen van deze wereld dat nooit zullen toelaten omdat dat ten koste gaat aan eigen winst- en omzetbejag. We leven nog steeds in een extreem materialistische wereld. Daar kan geen enkel idealisme tegenop boksen.
# Vier jaar later haalt de excentrieke Britse econoom zijn gelijk – in elk geval een beetje. Edwards zit nooit verlegen om stevige uitspraken. Volgens hem stond de afkorting voor Bric ook voor iets heel anders. Een ‘Bloody Ridiculous Investment Concept’.
Zonder deze conclusie vooraf te hebben gelezen, merk ik op dat mijn redenering op hetzelfde neerkomt. Deze wereld gaat dus aan zijn eigen welvaarts-verslaving kapot, omdat niet iedereen kan meeprofiteren. Dat genereert namelijk te grote welvaartsverschillen en dat lokt opstanden uit. Maar dat is de meeste vermogende mensen op deze wereld een zorg voor morgen.
