EU schroeft de defensie-ambities op

Tags

Defensiebudget

Europese Unie

Europese ministers kwamen dinsdag met ambitieuze EU-defensieplannen. Van een militair trainingscentrum tot een anti-zeemijnensysteem.

Tijn Sadée, nrc.nl, 6 maart 2018

Kan Europa zichzelf zonder de hulp van de Amerikanen verdedigen? Nee, waarschuwen defensie-experts regelmatig. In de meeste EU-landen schieten de investeringen in defensie structureel tekort. De Europese legers „verslonzen”, waarschuwt de NAVO.

De alarmbellen rinkelen extra hard sinds de toename van geweldsconflicten, zoals de oorlogen in Oekraïne en Syrië, aan de buitengrenzen van de Europese Unie.

‘Wakker worden, Europa!’, klinkt al jaren de Amerikaanse smeekbede.

Onzin, we zijn wakker, maar alleen niet impulsief, wat de Amerikanen wel zijn!

Aan die vermaningen lijkt Europa nu eindelijk gehoor te geven met de presentatie, dinsdag in Brussel, van ambitieuze gezamenlijke EU-defensieplannen.

Defensie is „duur” zegt minister Ank Bijleveld (Defensie, CDA) die in Brussel topoverleg voerde met haar Europese collega’s. „Maar we gaan nu kostenbesparend in Europese defensieprojecten samenwerken.”

Als EU-landen hun militaire infrastructuur gaan moderniseren met nationale brilletjes op, zónder de NAVO erbij te betrekken, dan gaat het fout.
Een NAVO-diplomaat.

November vorig jaar werd daartoe al het startsein gegeven onder de noemer ‘Pesco’: permanente gestructureerde samenwerking op defensie- en veiligheidsgebied. De ministers spraken af om kennis en belangen van nationale defensie-industrieën te gaan bundelen. Daarnaast wordt gestreefd naar nauwere samenwerking tussen EU en NAVO.

Een „doorbraak”, zei Bijleveld toen. „Nooit eerder gingen we zo’n grote samenwerking aan.”

Dinsdag werd het concreet. Er liggen nu 17 projecten op tafel, variërend van een nieuw anti-zeemijnensysteem tot de oprichting van een Europees militair trainingscentrum.

Pesco moet een eind maken aan onnodige doublures. Zo zijn er in Europa bijvoorbeeld veel verschillende gevechtsvliegtuig- en tanktypes in gebruik. Van de 200 miljard euro die de EU-landen bij elkaar opgeteld jaarlijks aan defensie uitgeven is volgens experts „een aanzienlijk deel weggegooid geld”. De handen ineen slaan bij de ontwikkeling van één type wapentuig zou die verspilling voorkomen.

En de onderlinge belangenstrijd van fabrikanten gevechtsvliegtuigen genegeerd?

Bijleveld: ,,Als land in je eentje al die capaciteiten opbouwen kan niet, daarvoor zijn de nationale defensiebudgetten te klein. Daarom is Pesco van groot belang.”

TWEET: Nederland neemt de leiding in Pesco-project militaire mobiliteit – de „militaire snelweg”

Nederland neemt de leiding in Pesco-project militaire mobiliteit – de „militaire snelweg”, zoals Bijleveld het noemt. Bij het verplaatsen van troepen en materieel door Europa zijn er nu nog veel hindernissen. Een tank van A naar B krijgen is lastig door taaie procedures rond benodigde vergunningen. Bruggen, die tijdens de Koude Oorlog nog berekend waren op het gewicht van een tank, voldoen niet langer. En treinrails in Europa sluiten niet altijd op elkaar aan.

Laatst ging het nog mis op de Nederlands-Duitse grens, zegt Bijleveld. „Onze tanks stonden op een goederentrein klaar voor transport naar Duitsland, voor een oefening. Maar die trein mocht om bureaucratische redenen het Duitse spoor niet op. Ze hebben die tanks toen maar op een vrachtwagen gezet, en toen konden ze door.”

Amateuristisch geklungel? ,,Ja,” zegt Bijleveld. „Het kost tijd en geld.”

Op het NAVO-hoofdkwartier verderop in Brussel zijn er zorgen over Pesco dat mogelijk het NAVO-beleid in de weg zit. „Neem die militaire snelweg”, zegt een NAVO-diplomaat. „Als EU-landen hun militaire infrastructuur gaan moderniseren met nationale brilletjes op, zónder de NAVO erbij te betrekken, dan gaat het fout.”

Maar Bijleveld vindt die zorgen onnodig. „NAVO staat op één. Wat Europa op defensiegebied doet is ondersteunend. Het moet allemaal in elkaar gaan passen.”

Lees ook: Defensie-ambities EU leiden tot fricties in NAVO

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/03/06/eu-schroeft-defensie-ambities-op-a1594608

Russische – laboratoriumfase – oorlogsvoering via nepnieuws en hacks en consequenties voor gezochte antwoorden van het Westen op deze ontwikkeling @volkskrant #Defensieplanning #politiek

Tags

defensie, Defensiebudget

Russische invasie: nepnieuws en hacks (Bert Lanting, Ten eerste | Eén jaar presidentschap Trump/de Volkskrant, 8-11-17, papieren editie)

Eén jaar na verkiezingszege Trump loopt het onderzoek naar de banden met het Kremlin nog steeds (online editie)

Wie deden er zaken met de Russen?

‘Nepnieuws‘ noemt Donald Trump de berichten dat hij door de Russen in het zadel werd geholpen. Maar een jaar na zijn verkiezingszege doen het Congres en speciaal aanklager Robert Mueller nog steeds onderzoek naar zijn banden met het Kremlin. Wat weten we tot nog toe? En wie deden er zaken met de Russen?

Door: Bert Lanting, de Volkskrant, 7 november 2017, 21:49

Hacken van verkiezingscomputers

Maanden voor de verkiezingen kwamen de autoriteiten in Illinois en Arizona erachter dat hackers hadden ingebroken in de computers met de kiezersregisters. Uit de manier waarop de hackers te werk gingen leidden ict-beveiligingsbedrijven af dat het om een groep ging die voor de Russische geheime diensten werkt. In Illinois wisten ze de gegevens van ongeveer 200 duizend kiezers te stelen. Later bleek dat nog twintig andere Amerikaanse staten cyberaanvallen te verwerken hadden gekregen op hun kiezersbestanden. Wat de hackers met hun aanvallen beoogden, is nooit helemaal duidelijk geworden. Mogelijk wilden ze de gestolen informatie gebruiken voor gerichte boodschappen om kiezers te beïnvloeden. Maar misschien waren de inbraken vooral bedoeld om twijfel te zaaien over de betrouwbaarheid van het kiessysteem.

Wat uit deze ontwikkelingen in hackers-wereld blijkt is dat internetsecurity niets voorstelt als er doelgericht – en met complete hackteams – gewerkt wordt en dat heeft dus consequenties voor Defensiematerieel. Dat is ook onbetrouwbaar geworden of ‘aan het worden’ en dat betekent ook dat ‘nieuwe’ oorlogsvoering in het huidige tijdsgewricht. Van welke orde die nieuwe militaire technieken zullen zijn is waarschijnlijk nog niet in volle omvang te zeggen, aangezien niemand daarvan iets weet tot in details, op waarschijnlijk de inlichtingendiensten na. Maar onwaarschijnlijk is hun netwerken ‘zo goed’ op de hoogte zijn of zodanig weten te functioneren – na de saneringsjaren die we achter de rug hebben -, dat we over en weer alles precies in kaart hebben kunnen brengen.

Kortom, er bestaan nuchter geredeneerd grote onduidelijkheden over hoe een eventueel conflict in bijvoorbeeld de Baltische staten eruit gaat zien. Of de oefeningen die nu op reguliere basis gehouden worden veel zin hebben is ook onbekend, want mocht een Russische invasie in voorbereiding zijn, dan wel met vaak voor ons veelal of volkomen onbekende technieken. Mijn politiek-filosofische opmerkingen dienen ertoe om te beredeneren op basis van de huidige krachtsverhoudingen hoe de NAVO zich op deze ontwikkelingen moet gaan anticiperen.

Onze huidige krijgsmacht is waarschijnlijk nog geheel getraind en geoefend via VN-missies op oorlogen van gisteren; belangrijk is de vraag voor het publieke en politieke debat wat er verwacht mag worden van onze Defensie(kracht), omdat de verleiding groot is om al het materieel dat afgelopen jaren verkocht is of nog in de mottenballen verpakt zit, nog weer in gebruik te nemen als er alleen nog maar robotlegers in actie komen met drones. Computerspecialisten en programmeurs krijgen alle gelegenheid om als hackers aan de slag te gaan en waarschijnlijk moet daar de focus op gericht zijn.

Hacken van Democratische e-mails

Een banner die door Russen via Facebook is verspreid tijdens de Amerikaanse verkiezingscampagne. De Facebook-berichten van de Russen hebben 126 miljoen Amerikanen bereikt, wat neerkomt op ongeveer 40 procent van de bevolking.

Duidelijker ligt het bij de hack in de computersystemen van het Democratische Nationale Comité (DNC) waarvan de Democraten in juni 2016 lucht kregen. Die waren bedoeld om de vuile was van de Democraten op te diepen en die vervolgens buiten te hangen. Ook hierbij vonden beveiligingsexperts vingerafdrukken van Moskou, in dit geval van Fancy Bear, een hackersgroep die voor de Russische militaire inlichtingendienst GROe werkt. Bij de hack in het computersysteem van de Democraten werd malware gebruikt die overeenkomt met een programma dat de Russische strijdkrachten tijdens de oorlog in Oekraïne ook gebruikten om Oekraïens veldgeschut te traceren. Russische hackers kregen via dat computervirus toegang tot de mobiele telefoons van Oekraïense militaire commandanten. Later bleek dat een andere Russische hackersgroep, Cozy Bear, die vermoedelijk voor de Russische geheime dienst FSB werkt, al veel eerder in de computers van de DNC had rondgeneusd.

De Amerikaanse inlichtingendiensten zijn ervan overtuigd dat president Poetin zelf het groene licht heeft gegeven voor de pogingen de presidentsverkiezingen te beïnvloeden. Volgens hen is het onvoorstelbaar dat de Russische geheime diensten een dergelijke politiek gevoelige operatie zouden durven uitvoeren zonder toestemming van Poetin, die zelf ooit de leiding gaf aan de FSB.

Fancy Bear kreeg later ook toegang tot de mailbox van John Podesta, de campagneleider van Hillary Clinton, doordat een medewerker zijn wachtwoord veranderde na een phishing mail die de hackers uit naam van Google hadden verstuurd. Daardoor kregen zij tienduizenden mails te pakken, inclusief kattebelletjes tussen Clinton en Podesta.

Volgens FBI-chef James Comey, die in mei dit jaar door Trump werd ontslagen uit ergernis over het onderzoek naar de banden tussen het Trumpteam en Rusland, hebben de Russen ook ingebroken in de computers van Republikeinen, maar opvallend genoeg hebben ze met die informatie nooit wat gedaan. De gestolen mails van de Democraten kwamen wel naar buiten, via WikiLeaks en DCLeaks. WikiLeaks-oprichter Julian Assange, van wie bekend is dat hij een grondige hekel heeft aan Clinton, heeft steeds ontkend dat hij de tienduizenden mails van de Russen heeft gekregen. Maar de Amerikaanse inlichtingendiensten zijn ervan overtuigd dat de FSB en de GROe ze wel degelijk aan hem hebben toegespeeld.

Als gevolg van het uitlekken van de mails moest de voorzitter van de Democratische Partij aftreden; het bleek dat de DNC alles had gedaan om Clintons Democratische rivaal Bernie Sanders dwars te zitten. Ook Clinton zelf kwam er slecht vanaf. In oktober, kort voor de verkiezingen, stortte WikiLeaks de gestolen mails van Podesta over de Amerikanen uit. De publicatie van de mails gaf voedsel aan allerlei absurde samenzweringstheorieën, zoals het gerucht dat Podesta en Clinton betrokken zouden zijn bij een pedofielennetwerk dat kinderen gevangen zou houden in de kelders van een restaurant in een buitenwijk van Washington.

Volgens de onafhankelijke Russische nieuwssite RBK werkten er zo’n honderd mensen bij de Amerikaanse afdeling van Prigozjins trollenfabriek

Russische trollenfabriek

Vanuit een gebouw op nummer 55 van de Savoesjkinstraat in Sint-Petersburg overspoelden Russische trollen de Amerikanen via Twitter, Facebook en andere sociale media met een stroom van nepnieuws en ronkende politieke boodschappen, die vooral bedoeld leken om onrust te stoken. Maar het gros van de boodschappen was toch pro-Trump en anti-Clinton. De man achter de ‘trollenfabriek’, officieel het Internet Research Agency (IRA), was Jevgeni Prigozjin, ook wel bekend als president Poetins chefkok en een van de Russen die door Washington op de sanctielijst zijn geplaatst.

Volgens de onafhankelijke Russische nieuwssite RBK werkten er zo’n honderd mensen bij de Amerikaanse afdeling van Prigozjins trollenfabriek. Iedere week pompten ze er ruim duizend nepberichten uit die via honderden zogenaamd Amerikaanse Facebook-groepen, Twitter-accounts en Instagramprofielen werden verspreid.

Facebook maakte onlangs bekend dat Russische trollen tijdens de verkiezingscampagne voor ruim honderdduizend dollar aan advertenties hebben gekocht. Eén ervan was kennelijk gericht op gelovige Amerikanen en liet de Duivel zeggen: Als ik win, wint Clinton. Waarop Jezus antwoordt: ‘Niet als het aan mij ligt!’ Andere advertenties maakten reclame voor Trumps beloofde muur langs de grens met Mexico of drongen erop aan Hillary Clinton van de verkiezingen uit te sluiten. De trollen zaten ook achter een zogenaamde Twitter-account van de Republikeinse Partij in Tennessee die een stroom van anti-Clinton-propaganda uitspuwde.

Of de trollenoperatie veel effect heeft gehad, valt uiteraard moeilijk vast te stellen, maar zeker is wel dat veel Amerikanen de producten uit Sint-Petersburg hebben zien langskomen. Volgens Facebook zou het om 126 miljoen mensen gaan, ruim de helft van het Amerikaanse electoraat. Medewerkers van de trollenfabriek betaalden volgens RBK ook Amerikaanse activisten om betogingen en andere politieke evenementen te organiseren, zonder dat die wisten dat zij met Russen van doen hadden. In de loop van twee jaar zou het Internet Research Agency daar 70 miljoen euro aan hebben uitgegeven. Pikant is dat de trollen na de ondergang van Clinton een nieuw doelwit vonden: speciaal aanklager Robert Mueller.

 

Tumps adviseurs draaiden steevast om Russen heen

George Papadopoulos

Welke aanwijzingen zijn er voor de mogelijke samenwerking tussen de Trump-campagne en Rusland? En met wie hebben de Russen eigenlijk allemaal contact gehad?

George Papadopoulos Begin april 2016 meldt George Papadopoulos, die door de Trump-campagne is ingehuurd als adviseur, aan zijn bazen dat hij van een professor met nauwe banden met het Kremlin, heeft gehoord dat president Poetin geïnteresseerd is in een ontmoeting met Trump. De professor, Joseph Mifsud, vertelt Papadopoulos ook dat Rusland over ‘duizenden e-mails’ van Hillary Clinton beschikt. Van een ontmoeting tussen Trump en Poetin wil de campagne niets weten. Het ligt voor de hand dat Papadopoulos, die nu met het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller meewerkt, het Trump-team heeft laten weten dat Rusland over Clintons e-mails beschikte.

Paul Manafort, tot augustus 2016 campagneleider van Trump, heeft een geschiedenis als pr-man voor de pro-Russische Oekraïense president Viktor Janoekovitsj, die in 2014 bij een volksopstand werd afgezet. Ook zou hij van de Russische miljardair Oleg Deripaska miljoenen euro’s hebben gekregen voor een campagne om het beleid van president Poetin te propageren en anti-Russische krachten in de voormalige Sovjetrepublieken tegen te werken. Volgens de Democraten was Manafort een van de mensen die ervoor zorgden dat een paragraaf waarin werd gepleit voor de wapenleveringen aan Oekraïne uit het Republikeinse partijprogramma werd geschrapt. Maar het is onduidelijk of hij ook tijdens de campagne met de Russen heeft meegewerkt. Manafort is inmiddels door Mueller aangeklaagd wegens belastingontduiking.

Trumps zoon Donald jr. heeft in juni 2016 een ontmoeting met de Russische advocate Natalja Veselnitskaja die belastende informatie zou hebben over Hillary Clinton. Volgens tussenpersoon Rob Goldstone zou die informatie afkomstig zijn van de Russische openbaar aanklager en ‘zeer waardevol zijn voor uw vader’. ‘Als het is wat je zegt, zou dat geweldig zijn, zeker later deze zomer’, reageert Trump jr. Ook Jared Kushner, Trumps schoonzoon is van de partij. Maar het blijft onduidelijk of het gesprek iets heeft opgeleverd. Kushner beweert dat hij al na zo’n tien minuten is opgestapt, omdat het gesprek niets om het lijf had.

Alexander Nix, de baas van Cambridge Analytics, een bedrijf dat gespecialiseerd is in uiterst verfijnde profielen van het electoraat, zoekt in juni 2016 contact met Julian Assange, de oprichter van WikiLeaks. Hij hoopt dat die hem kan helpen aan de 33duizend e-mails die Hillary Clinton van haar privéserver heeft gewist. Eerder had WikiLeaks al tienduizenden gehackte mails van Clinton gepubliceerd. Tweede man bij het bedrijf was Steve Bannon, een van Trumps belangrijkste adviseurs. Het bedrijf was kort daarvoor door Kushner ingehuurd om te helpen bij Trumps verkiezingscampagne. Mueller onderzoekt volgens de Wall Street Journal ook of ex-generaal Michael Flynn, destijds Trumps buitenlandadviseur, heeft geprobeerd de mails te pakken te krijgen via hackersgroepen die voor Moskou werkten.

Trump zelf roept Rusland eind juli op de verdwenen e-mails van Clinton vrij te geven, als ze die hebben. ‘Ik ben ervan overtuigd dat de pers jullie heel dankbaar zal zijn’, zegt hij op een persconferentie. Een grapje, verdedigt Trump zich later.

Aaron Nevins, een Republikeinse activist uit Florida, benadert in augustus Guccifer 2.0, de hackersgroep die achter de computerinbraak bij de Democratische Partij zat. Volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten is Guccifer 2.0 een instrument van de Russische geheime dienst. Guccifer 2.0 speelt Nevins een lading gestolen documenten toe, waaronder een uitgebreide analyse die de Democraten hadden gemaakt van het electoraat in een reeks belangrijke kiesdistricten in Florida. De documenten bevatten ook interne profielen van Democratische kandidaten, inclusief hun zwakke plekken. Nevins zette die gegevens op het internet en stuurde een link door naar Roger Stone, een vertrouweling van Trump. Die had zelf ook al contact gezocht met Guccifer 2.0.

[Dit is een artikel van Volkskrant Plus. Volkskrant Plus artikelen zijn exclusief voor abonnees.]

https://www.volkskrant.nl/4533845?utm_source=VK&utm_medium=email&utm_campaign=20171108|ochtend&utm_content=Eén%20jaar%20na%20verkiezingszege%20Trump%20loopt%20het%20onderzoek%20naar%20de%20banden%20met%20het%20Kremlin%20nog%20steeds&utm_term=45277&utm_userid=c4e15096-5da2-4cc7-ac79-6f9a61c6f2a4&ctm_ctid=82c90ea0bb252bc34198a7d2a31284b4

 

Evenwicht is zoek tussen politiek en krijgsmacht, maar dat geldt niet sinds Hennis, maar al sinds Hillen dl 1 @trouw #defensievisie #defensieherstructurering #revisie-defensie

Tags

defensie, Defensiebudget

Evenwicht zoek tussen politiek en krijgsmacht (Theo van den Doel, oud-Kamerlid en veiligheidsdeskundige, opinie/Trouw, 18 oktober)

De politiek verwaarloost de krijgsmacht en negeert signalen van het personeel. Hoog tijd om de relatie te herstellen, zegt Theo van den Doel, oud-Kamerlid en veiligheidsdeskundige.

In de eerste plaats: De politiek heeft de krijgsmacht helemaal niet verwaarloosd aangezien dat tekort door de bocht is. De politiek was gedwongen sinds de jaren van bezuinigingen in het eerste decennium van deze eeuw (kabinetten-Balkenende) zwaar op het defensiebudget te bezuinigen vanwege de EMU-normen en dat betekende op alle onderdelen van de Rijksbegroting gesaneerd moest worden. Het was technisch-materieel en strategisch ook helemaal niet duidelijk in welke richting Defensie aangepast moest worden en daarom waren de eerste grote ontslag- en saneringsronden zelfs niet door Hans Hillen af te wenden.

In de tweede plaats haalt Van den Doel als oud-beroepsmilitair hierna Samuel Huntington erbij en die visie is mijns inziens achterhaald. Dat zal ik de vervolgdelen van die serie uiteenzetten. En de argumenten van Van den Doel in zijn bijdrage aan een breed debat acht ik ook zo zwak van kwaliteit vanwege hij zijn oude vak niet heeft kunnen loslaten dat ik van mening ben dat hij geschreven heeft als defensielobbyist, maar dan in negatieve zin. Het is een slecht betoog dat eigenlijk de schuld bij de politiek neerlegt, terwijl de hoofdschuldige naar mijn mening/inzicht juist bij Defensie zelf ligt doordat de Defensietop/staf nooit in staat is gebleken een moderne en fatsoenlijke Defensienota voor het tijdperk post-‘Val van de Berlijnse Muur’ te produceren.

Het gelijktijdig aftreden van de minister van defensie en de Commandant der Strijdkrachten, begin deze maand, is een precedent in de Nederlandse politieke geschiedenis. Het leidt hopelijk de komende maanden tot een verdere reflectie op de relatie tussen politiek en krijgsmacht.

Zonder enige twijfel zal na het constituerende beraad van vandaag de nieuw aangetreden minister Ank Bijleveld een nieuwe reflectie gaan aansturen en een nieuwe ontwikkelen, want zij heeft de zwaarste portefeuille in handen gekregen, zwaarder dan welk ander departement dan ook, en zij overleeft deze portefeuille alleen als ze het uiterst gestructureerd aanpakt, want haar politieke carrière[1] staat garant voor succes.

In Nederland is deze verhouding niet in balans. Tot welke noodlottige situaties dit kan leiden hebben de rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid de afgelopen jaren aangetoond.

Ook hier gaat Van den Doel te kort door de bocht: de rapporten van de Onderzoeksraad maken ook duidelijk wat de Defensietop voor Hennis verzwegen heeft – in modern jargon: onder de pet heeft gehouden – en dat er op voorhand al sprake was van een eigen – politieke – agenda van de Defensietop. En iedere rechtgeaarde topmilitair uit het verleden heeft wat dat betreft ook dezelfde strategie aangehouden als de onlangs afgetreden Defensietop Middendorp die verantwoordelijk was voor het aftreden van Hennis. Zoals ook Van den Doel hieronder schrijft.

Wordt morgen vervolgd.

Elke dag, tijdens buitenlandse missies, doen militairen hun risicovolle werk om de Nederlandse belangen te verdedigen. Zij worden ingezet als gevolg van een politiek besluit, maar diezelfde politiek verwaarloost de krijgsmacht en negeert de signalen van het defensiepersoneel. De leegloop bij defensie en daardoor een tekort aan ervaren en deskundig personeel wordt in Den Haag vooral vertaald in kostenreductie. Immers, elke vacature levert een besparing op.

Dit voorjaar bleek uit een opiniepeiling onder het defensiepersoneel dat ruim twee derde van de respondenten geen vertrouwen had in de militaire top en ruim tachtig procent had geen vertrouwen meer in de minister van defensie. Een adequate reactie van de minister en de Tweede Kamer bleef uit, alsof de krijgsmacht er niet toe doet.

Achtereenvolgende kabinetten, en de Tweede Kamer als controlerend orgaan, hebben de interne en externe veiligheid van ons land in de waagschaal gezet. Maar een politiek en publiek debat is uitgebleven. De grondrechten van militairen zijn ingeperkt. Het recht om te staken geldt niet voor hen. Toch is het ontbreken van die ‘tegenkracht’ niet de reden van de ontstane situatie. De diepere oorzaak ligt in de verhouding tussen politiek en krijgsmacht.

Professionaliteit

Het was de wetenschapper Samuel Huntington, die zich eind jaren vijftig zorgen maakte over de verhoudingen tussen politiek en krijgsmacht in de Verenigde Staten. Als gevolg van de Koude Oorlog was er een grote parate troepenmacht vereist. Dat betekende een nieuwe situatie. De professionaliteit van het officierskorps was sterk toegenomen en militairen hadden hun ‘credits’ verdiend tijdens het succesvolle optreden in de Tweede Wereldoorlog. De invloed van de militairen op politiek en samenleving nam toe. Tegelijkertijd besefte men in Washington dat de krijgsmacht de ‘verzekeringspremie’ was tegen verder onheil.

In zijn klassieke werk ‘The Soldier and the State’ beschrijft Huntington de ideale verhouding tussen politiek en krijgsmacht. Uitgangspunt is de ondergeschiktheid van de militairen aan de politiek, maar tegelijkertijd respecteert de politiek hun professionaliteit. Anders gezegd: de financiële, personele en materiële middelen die benodigd zijn om de door de politiek opgedragen taken uit te voeren, worden aan de krijgsmacht ter beschikking gesteld. De politiek treedt niet in de professionele afweging die de militairen in de defensietop maken. Respect voor elkaars positie. Dat is de balans die Huntington voor ogen had. Dat deze politiek-militaire verhouding zo nu en dan onder druk kan komen te staan is evident. Voortdurend onderhoud is dan ook gewenst.

Nauwelijks aandacht

In Nederland heeft de relatie tussen samenleving en krijgsmacht enerzijds en die tussen politiek en krijgsmacht anderzijds nauwelijks aandacht. Instituties die zich daarmee bezighielden, zijn in het afgelopen decennium door de overheid wegbezuinigd. Zo werd in 2003 de subsidie aan de Stichting Maatschappij en Krijgsmacht door Defensie stopgezet en bleef niets anders over dan de stichting op te heffen.

De Adviesraad Internationale Aangelegenheden (AIV), een adviesorgaan voor regering en parlement, schreef in 2006 daarover dat Defensie zich hiermee op langere termijn mogelijk ‘in de eigen voet heeft geschoten’. Door het wereldwijd optreden van de krijgsmacht is ook de rol en de invloed van het ministerie van buitenlandse zaken toegenomen. De deelname aan belangrijke buitenlandse missies versterkt de Nederlandse internationale positie. De verlenging van de missie in Mali was binnenskamers al lang een uitgemaakte zaak, omdat Nederland vanaf 2018 tijdelijk deel gaat uitmaken van de VN-Veiligheidsraad. Vertrekken uit Mali is dan geen optie.

Spagaat

De instelling van de Commandant der Strijdkrachten had begin deze eeuw vooral een politieke en geen militaire reden. Het ministerie van defensie kreeg hierdoor meer grip op de krijgs-machtdelen. Het was vooral een operatie om de politieke risico’s te minimaliseren. De Commandant der Strijdkrachten werd niet alleen de hoogste commandant, maar ook de eerste mili-taire adviseur van de minister.

Door deze constructie is deze functionaris in een spagaat terechtgekomen, waardoor de professionele afweging onder druk kan komen te staan. Bij zijn aftreden zei de Commandant der Strijdkrachten: “De grens van wat de krijgsmacht kan is allang bereikt”.

Maar sinds 1994 heeft geen enkele generaal tijdens de uitoefening van zijn functie een streep in het zand getrokken en zijn ontslag genomen. De loyaliteit aan de politiek heeft voorrang gekregen boven het op verantwoorde wijze kunnen uitvoeren van de opgedragen taken.

In sommige gevallen, zo bleek uit een recent promotieonderzoek over de missie naar Uruzgan, is de Commandant der Strijdkrachten op de stoel van de politiek gaan zitten door vooraf al een financieel plafond op te leggen aan de krijgsmachtdelen over de uit te voeren missie. Militaire adviseurs die de operationele uitvoering ondergeschikt maken aan de politieke wenselijkheid doen afbreuk aan hun eigen professionaliteit. Zij doen daarmee het personeel in de krijgsmacht tekort.

Het wordt hoog tijd dat men de theorie van Huntington uit de kast haalt en dat de – nu verstoorde – balans tussen politiek en krijgsmacht wordt hersteld.

De nieuwe minister van defensie kan daarmee direct aan de slag.

https://www.trouw.nl/opinie/het-evenwicht-tussen-politiek-en-krijgsmacht-is-zoek-~a980fae8/

 

[1] ‘Bijleveld keert in 2007 terug om staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties te worden. Als ‘stas’ zorgde zij voor de bestuurlijke vernieuwingen  van de Nederlandse Antillen die leidden tot de nieuwe status van Curaçao en Sint Maarten (aparte landen) en Bonaire, Sint Eustatius en Saba (bijzondere gemeenten).’ [bron: https://www.nu.nl/politiek/4979048/profiel-ank-bijleveld-cda-minister-van-defensie.html]. Conclusie luidt dus dat als je de bestuurlijke vernieuwing van de Antillen op je naam hebt geschreven, je een huzarenstuk hebt volbracht. Dat maakt haar geschikt om Defensie te hervormen.

Oud-NAVO-ambtenaar De Sitter kleunt mis met zijn ingezonden brief in @NRC

Tags

Defensiebudget

Probleem bij Defensie vereisen minister met meer ervaring (Maarten de Sitter, Oud-NAVO-ambtenaar, brieven, Opinie/nrc, 23-10-17)

Ministerspost Defensie

# Arm Defensie. Nadat iedereen over elkaar heen is gevallen om te vertellen hoe slecht de Nederlandse krijgsmacht eraan toe is, worden nu opnieuw twee bewindslieden aangesteld die vrijwel geen ervaring hebben met de materie. Dochter zijn van een beroepsofficier mag dan een handige kwaliteit zijn – je veronderstelt begrip van de militaire mindset – en werk voor de Stichting Oorlogsgraven een wat macaber aanknopingspunt, maar het is beslist onvoldoende om de stevige beslissingen te nemen die gaan over leven en dood, laat staan een heroriëntatie van onze defensie te bewerkstelligen.

Wat een arrogantie spreekt uit deze woorden van een ‘oud-NAVO-ambtenaar’ die er natuurlijk in alle maten en soorten bestaan, maar laten we aannemen dat het om een hogere ambtenaar gaat. Veel doet het er ook niet toe, want te gewekte indruk in deze brief een uitermate bedroevend.

In de eerste plaats hoef je voor geen enkel departement een briljante politieke carrière achter de rug te hebben want de politiek behelst nu eenmaal een ander vakmanschap dan in alle overige beroepssectoren. Maar sinds het debat-Hennis weet iedereen dat Defensie nu het zwaarste en moeilijkste departement is dat hervormd moet worden, zwaarder nog dan de Zorg door Van Rijn in de afgelopen periode gerund (en dat ongeacht al het geblaat van met name de SP in de Kamer).

In de tweede plaats zal, als de auteur inderdaad Ank Bijleveld bedoelt als de dochter van een beroepsofficier, zeker een mindset aanwezig zijn aangezien kinderen van beroepsofficieren nu eenmaal zo worden opgevoed; ik ken ze namelijk uit mijn eigen omgeving. Ik zeg dus, arme stakkers als je kind van een beroeps bent. En Bijleveld – in ben zeker geen CDA’er, het tegendeel zelfs – weet dus precies waaraan ze begint want heeft meer dan genoeg politieke ervaring. Zij is dus juist de frisse wind die Defensie nodig heeft en geen Raymond Knops als oud-beroepspiloot die zich afgelopen weken al zeker wist van zijn van zijn aanstaande ministerschap. Sterker, Knops zou juist de ongeschikte minister zijn geworden, omdat hij niet voor het draagvlak onder de bevolking had kunnen zorgen – en niet voor eenheid tussen de verschillende onderdelen als oud-luchtmachtman – die noodzakelijk is voor een volledig nieuwe visie en dat is nodig voor Defensie. Denken in geheel andere patronen dan in de oude ijzervreterstaal van de Koude Oorlogsretoriek  voorafgaande aan de val van de Muur (1989) en het uiteen vallen van de USSR en haar satellietstaten. Daarvoor is briljantie nodig en niet gewoon een oud-officier.

In de derde plaats afrondend: er is geen sprake van ‘beslist onvoldoende om de stevige beslissingen te nemen die gaan over leven en dood’, want deze bewering is ofwel op niemand van toepassing, dan wel op ‘iedereen’, want te generalistisch getypeerd. Als De Sitter dus meent dat er niemand anders gevonden had kunnen worden voor de opdracht ‘heroriëntatie van onze defensie te bewerkstelligen’, dan heeft hij het mis en is in staat in de glazen bol te kijken. Dan was een van de voorgaande ministers van Defensie al voorgedragen voor de Nobel-vredesprijs. Dan waren de miljarden die bezuinigd werden in het afgelopen bijna twee decennia omgezet in ijzerwaar en aangepaste mechanisch transport voor vredesmissies en waren die veel effectiever geweest. En dan waren ook niet de miljarden voor Afghanistan in een bodemloze put verdwenen.

# Hoe werkt de NAVO, wat is het Force Generation-proces, wat kan ik doen met een onderzeeër, welke vragen moet ik stellen over een militair veldhospitaal om de kwaliteit te kunnen inschatten, wat moet ik mij voorstellen bij een operatie van special forces om een vliegtuigcrash te beveiligen, etcetera. Als er geen enkel idee is hij een en ander in zijn werk gaat, is uiterste moeilijk adequaat overleg te voeren met de militaire commandanten of een koers in [het] parlement te verdedigen. Deze benoemingen getuigen van gebrek aan begrip voor de ernst van de situatie waarin het ministerie van Defensie en de krijgsmacht zich bevinden, arm Defensie.

Ik krijg de indruk dat deze oud-ambtenaar van de NAVO nu zelf militair adviseur of lobbyist is geworden vanwege de letterlijke prietpraat die hier over de lezers van NRC wordt uitgestrooid. Want heel duidelijk wordt het gezonde burgerverstand van de gemiddelde NRC-lezer niet hoog aangeslagen, om het maar eufemistisch uit te drukken. Dat blijkt alleen al uit de zinssnede ‘Als er geen enkel idee is hoe een en ander in zijn werk gaat’; het verraadt een hoogste mate van arrogantie die veronderstelt dat de krantlezer geen idee heeft hoe de huidige krijgsmacht functioneert en zich ook niet  op de hoogte kan brengen ondanks het bestaan van internet.

Bijleveld kan terugvallen op haar eigen CDA-defensienetwerk, die haar van alle ins en outs op de hoogte zal stellen – voorzover nodig – en ook zo wijs zal zijn voldoende externen te raadplegen. Kortom, deze oud-militair heeft zelf de aansluiting op moderne tijden gemist en niet begrepen hoe de moderne mens in elkaar zit; hij is zelf wereldvreemd geraakt vanwege zijn beroepstijd. Het is dus een diep droevige én trieste brief geworden. Je zult daarmee de oorlog binnen moeten trekken, om maar in de hem vertrouwde terminologie te spreken.

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/10/23/ministerpost-defensie-problemen-bij-defensie-vereisen-minister-met-meer-ervaring-13622638-a1578237

Kanttekening bij de oproep tot grotere slagkracht voor het #leger vanwege wankele wereldorde #nrc #defensie #onslandondergemiddeldebudgetbbp

Tags

Defensiebudget, EU, Navo, WankeleWereldorde

Wankele wereldorde vergt leger met grotere slagkracht (Dick Berlijn, Jaap de Hoop Scheffer en vele anderen, Opinie/NRC Handelsblad, 23 april)

Europese NAVO-landen besteden gemiddeld 1,6 procent van hun bnp aan Defensie. Wij lopen uit de pas met 1 procent, betogen veel oudgedienden.

‘Veiligheid en vrede in Europa zijn niet vanzelfsprekend. Verhoudingen zijn verslechterd, de toekomst is onzekerder. Crisis in Oekraïne, het Midden-Oosten en Afrika en terroristische dreigingen zijn geen randverschijnselen, maar hebben directe gevolgen voor onze veiligheid en voor de samenlevingen van de Europese landen. Dit vraagt van Nederland een actief buitenlands- en veiligheidsbeleid en de bereidheid de kosten te dragen. Dat geldt ook voor de krijgsmacht, die in staat moet zijn de militaire taken op zich te nemen voor de verdediging van onze veiligheid en voor de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde.’

Deze openingsalinea bestaat uit behoorlijk wat algemeenheden, die het moeilijk maken om onze veiligheidssituatie te vergelijken met onze mede lidstaten van de EU en NAVO. Belangrijker kritiekpunt is achter dat met geen woord wordt gerept over de oorzaak waarom de bezuinigingen van ons defensiebudget noodgedwongen werden doorgevoerd: wegens de strengere toepassing van de Brusselse 3% begrotingstekort als primaire prioriteit en als secundaire het saneren van overheidsschulden. Klaarblijkelijk hebben andere EU-lidstaten die onder hetzelfde juk vallen andere prioriteiten binnen het algehele nationale begroting bevonden, zodat zij minder op defensie hoefden te bezuinigen. Iedere EU-lidstaat heeft gelukkig de vrijheid een eigen begrotingsdiscipline aan te brengen en wat dat betreft is onze nationale begrotingssoevereiniteit niet verzwakt of verdwenen.

Maar deze omissie in deze tekst maakt het tot een stuk dat met de regelmaat van het jaar, meestal bij Prinsjesdag, voorbijkomt omdat de militairen zich achtergesteld voelen. Maar de vraag is of we ons door kwesties als Oekraïne en De Krim in paniek moeten laten brengen, want ondanks de olie- en gasaders van Rusland, die de roebel nog redelijk stabiel houden is de annexatie van De Krim en de indirecte betrokkenheid in de Oekraïne geld slurpend. En de Russische economie is ook niet de sterkste van deze wereld. Veel ruimte tot militaire expansie heeft dat land niet.

Als de eurocrisis echt over is en dat is pas over als de Grexit definitief is afgewend en de Griekse economie in een groeispurt gaat komen, en daarmee alle lidstaten een gezonde economie hebben ontwikkeld en alle hervormingen zijn doorgevoerd, dan pas moet er een evaluatie, zowel op Europees Parlement niveau, als op nationaal parlementair niveau om te bezien wat de jarenlange bezuinigingen hebben veroorzaakt en of er bepaalde semi-overheidssectoren echt in het gedrang zijn gekomen. Als het publiek debat in combinatie met de besluitvorming over die 3%-norm van regeringsleiders (in plaats van ‘Brussel’) tot de conclusie leidt dat Defensie moet worden versterkt, dan ligt daar en op dat moment een gerede aanleiding daarop de aandacht te richten. Maar zover is het nog niet en het kan best zijn dat als we als EU weer ‘echt’ gezond zijn, er andere prioriteiten gelegd zullen worden in de besluitvorming.

Defensie kan samenvattend op dezelfde krachttoer rekenen als alle Nederlandse banken die op overheidssteun zijn teruggevallen, maar extra geld naar defensie is geen vanzelfsprekendheid. Dat zal pas gebeuren als de Baltische staten worden binnengevallen en de NAVO vanuit verdragsverplichtingen genoodzaakt is om in te grijpen. Maar die waarschijnlijkheid is gering, omdat het Russische leger daartoe niet in staat is en de economische gezondheid van dat land het niet toestaat of toelaat. En mogelijk zijn dan alle extra overheidsbudgetten nodig om de aardbevingsreparaties in Groningen op de vangen. Overigens zegt ons ‘uit de pas lopen met 1%’ helemaal niets in vergelijking met de 1,6% van andere lidstaten. Misschien wil de afdeling Voorlichting van het ministerie Defensie eens een overzicht gaan publiceren hoe de investeringsverhoudingen t.a.v. defensiematerieel ligt binnen de EU.