Tags

,

Columniste Floor Rusman wijdde een column over het onduidelijke begrip neoliberalisme (NRC Handelsblad/Opinie, 14 mei). Inderdaad bestaat er geen internationaal-wetenschappelijke vastigheid, maar voor het liberalisme in ons land geldt in theorie een ander beeld.

Het eerste beginselprogram van de VVD (1948) was het meest progressieve in de serie van alle opeenvolgende VVD-beginselprogramma’s, en de brochure met de titel Enige aspecten van het moderne liberalisme (1958) zijn hiertoe aanknopingspunten. ‘Bewijs’ is dubieus.

Deze brochure, geredigeerd door de eerste politiek leider van de VVD, P.J. Oud, levert een indeling op in een vijftal deelaspecten in de hieronder aangegeven volg- of rangorde: Staatkundig-, sociaal-, economisch, geestelijk en cultureel liberalisme.

Hiermee valt te verdedigen dat het begrip ‘neoliberalisme’ neerkomt op een eenzijdig economisch-liberalisme, dat strijdig is met de voorwaarden van het sociaal-liberalisme, zodat deze in de verdrukking komt. Zo neemt dat eerste beginselprogram ook nadrukkelijk afstand van ‘laissez faire, laisser faire’, terwijl de huidige VVD juist weer naar het klassieke liberalisme neigt.

Geconcludeerd mag worden dat de maatschappelijke onvrede over dit eenzijdig economische mensbeeld, dat ook nog wereldwijd domineert, is uitgemond in een storm van boosheid over dit beperkende neoliberalisme, een koepelbegrip voor ‘cijferfetisjisme’ of ‘boekhoudersliberalisme’. Voor mij is duidelijk dat dit niets meer met het ware liberalisme te maken heeft.

Tweede conclusie: het neoliberalisme is slechts een ‘gevoelsbegrip’, weerslag van een tendens van algemeen maatschappelijke bloedarmoede, waarin opgekropte politieke onvrede is samengebald. Een ‘scheldwoord’ dus. Waar het neoliberalisme aanhangers trekt, is het ware liberalisme slachtoffer geworden. Het bestaat niet meer.

P.S. Deze tekst is een ingekorte versie (248 tegenover 297 woorden) van de ingezonden brief aan NRC Handelsblad, maar werd geweigerd vanwege de eis van maximaal 250 woorden. Mijn antwoord aan  Floor Rusman acht ik zo essentieel – en niet alleen voor haar -, dat ik de sociale media nu inzet ter verspreiding van deze tekst.